Regelmatig komen cliënten naar mijn praktijk die vaak al lange tijd verwikkeld zijn in een moeizame strijd. Het is een gevecht tussen twee tegenpolen: de ene partner wilt niets liever dan continu de nabijheid van zijn of haar lief. Terwijl de andere partner gebaat is bij wat afstand en wat meer de behoefte heeft aan vrijheid.
Hoewel er een bepaalde mate van afhankelijkheid en ook zelfstandigheid normaal is in een gezonde relatie, blijken sommigen wat meer dan gemiddeld gericht te zijn op hun partner. Of men heeft juist wat meer dan gemiddeld behoefte aan afstand en ruimte. Maar wat is gezond? En wanneer spreek je van een angst?
Bindingsangst en verlatingsangst
Mensen die verlating angstig zijn, zoeken het liefst continu de nabijheid van hun partner op en hebben veel behoefte aan bevestiging. Zij doen er alles aan om de relatie in stand te houden, omdat ze geloven dat die gaat slagen als ze nog maar even doorzetten en hun best blijven doen.
Mensen met verlatingsangst zijn vaak zo gericht op hun partner en op het ‘ideale plaatje’, dat sociale contacten, oude vrienden en interesses steeds meer op de achtergrond raken.
Sta je aan de kant van de bindingsangst dan heb je juist meer de behoefte aan vrijheid.
Deze mensen zien een dergelijke toenadering van hun partner al gauw als een claim. Met als gevolg dat zij zich nog meer gaan terugtrekken en hun eigen ruimte steeds meer gaan ‘opeisen’.
Maar ondanks de snelle ‘kick’ en de opluchting die dergelijke afstand tijdelijk biedt, voelen deze mensen zich vaak toch leeg van binnen en op den duur weer erg alleen.
Dynamiek
We spreken over een dynamiek omdat beide polen (zowel bindingsangst als verlatingsangst) al dan niet bewust, vertegenwoordigd zijn in jou zelf.
De partner spiegelt automatisch de onbewuste ene kant, terwijl jij de andere kant op het bewuste niveau ervaart. Zat jij in een eerdere relatie aan de kant van de verlatingsangst, kan het zomaar zo zijn dat jij in een volgende relatie aan de bindingsangst kant zit.
En waar de eerdere partner waarschijnlijk emotioneel onbereikbaar was,
is de nieuwe partner juist zo beschikbaar, dat het benauwend wordt. En zoals in de wet van aantrekking, trekken beiden polen elkaar aan als een magneet. Hierdoor worden bij beide partners oude pijnlijke stukken blootgelegd die vaak al zijn ontstaan in de kindertijd. Met als doel deze pijn alsnog individueel te kunnen helen.
Wanneer oude kind pijn niet door ieder afzonderlijk wordt aangenomen en doorvoeld, is de dans van het aantrekken en afstoten een feit. En blijft men de dans herhalen, ook in toekomstige relaties.
Vinger wijzen
We zetten geheel onbewust vaak strategieën in om de pijn die ten grondslag ligt aan het ontstaan van de dynamiek, niet te hoeven voelen. Dit doen we door bijvoorbeeld de vinger naar de ander te wijzen: ‘ hij heeft bindingsangst’ of ‘ zij klampt zich aan mij vast waardoor de relatie niet lukt’. In beide gevallen ligt de focus bij de ander en ligt de valkuil op de loer om de ander te willen begrijpen of veranderen. Je denkt; als de ander verandert, dan zouden we pas echt een fijne relatie hebben. Op deze manier blijf je naar die ander kijken en de relatie idealiseren, zonder dat je je bewust wordt van de eigen thema’s. Voor sommigen, zeker diegene aan de kant van de verlatingsangst, is het moeilijk te geloven dat ook zij kampen met een bindingsprobleem. Ze zouden zo graag die fijne relatie hebben, als de ander maar zou veranderen.
Kenmerken Bindingsangst
Iemand met bindingsangst herhaalt het patroon wat hij of zij ’kent’ vanuit de relatie met de ouders. Wanneer een kind nooit heeft geleerd om zich veilig te hechten aan ouders kan dit in volwassen relaties tot de volgende symptomen en daarmee zelfs tot ernstige problemen leiden:
- De ander ervaar jij al gauw als te veel of te verstikkend
- Het idee van samenwonen of trouwen benauwd je
- Je oordeelt makkelijk over je partner en richt je vaak op dingen die je minder leuk of aantrekkelijk vindt
- Twijfels over je gevoelens en over de relatie houden je vaak bezig
- Jouw eigenwaarde is laag
- Het gevoel van vrijheid en ruimte is wat je prettig vindt en je bent bang om die te verliezen
- Jij houdt het liefst dingen ‘open’
- Een gevoel van ‘afgesneden’ zijn; jouw gevoelens voor je partner kunnen als sneeuw voor de zon verdwijnen en dat beangstigt je
- Eenmaal de ruimte geclaimd komt weer de drang naar nabijheid
- Schaamte- en schuldgevoelens zijn jou niet vreemd en je voelt je vaak verantwoordelijk voor de emoties van anderen
- Jij kunt je intens verdrietig en eenzaam voelen
Kenmerken Verlatingsangst
Mensen met verlatingsangst, reageren vanuit andere triggers. Maar de onderliggende problematiek is hetzelfde als bij iemand met bindingsangst.
Zodra er gevaar dreigt wordt er een zgn. ‘beschermingsmechanisme’ geactiveerd om wat er ooit in de kindertijd is gemist, alsnog te krijgen. In tegenstelling tot de noodzaak toen, leidt deze tactiek in de huidige relatie(s) tot tal van symptomen en klachten. Het trauma wordt herhaald. Want:
- Je bent continu op zoek naar bevestiging, aandacht en houvast bij die ander en het resultaat van deze achtervolging is afstand; de ander trekt zich terug
- De angst om afgewezen of verlaten te worden houd je bezig
- Je hebt de neiging tot claimen en vastklampen
- De zekerheid dat de ander er voor je is, is belangrijk voor je
- Er is vaak sprake van zelfonderschatting; een uiting van een negatief zelfbeeld
- Woede richt jij vaak eerder op jezelf dan op een ander
- Angst voor pijn is je niet vreemd
- Echt alleen zijn vind je lastig
- De (destructieve) afhankelijkheidsrelatie kun je maar niet beëindigen
- Grenzen kunnen lastig gevoeld en gesteld worden
- Omdat jij je je gemakkelijk aanpast aan de ander, loop je de kans jezelf te verliezen
- Je ervaart regelmatig gevoelens van jaloezie en de drang om je partner te controleren
Heling
Om uit de ‘dans’ van Bindingangst en Verlatingsangst te komen, is het belangrijk dat jij gaat inzien dat alleen jij die verantwoordelijkheid kan nemen voor jezelf. Vanuit een diep verlangen om je liefdevol te verbinden met jouw lief of met een toekomstige partner, kun jij jou zelf bevrijden uit de symbiose van aantrekken en afstoten.
Contact
Herken jij jezelf nou ook in bovenstaande symptomen? En voel jij ook dat diepe verlangen om jezelf te bevrijden uit de dynamiek van bindingsangst en verlatingsangst?
Maak dan eens een afspraak met mij om te ervaren of ik jou kan helpen.